Karanie milczeniem to dość powszechna praktyka, z którą wiele osób spotkało się w swoim domu rodzinnym, a później przeniosło tą strategię do swoich związków romantycznych i relacji z własnymi dziećmi.

 

To teoretycznie subtelna, a jednocześnie boleśnie silna forma oddziaływania emocjonalnego, która często ma swoje podłoże w dzieciństwie i relacji z opiekunem. 

 

🔍 Czym jest karanie milczeniem?

Karanie milczeniem to praktyka, w której emocjonalne lub werbalne odrzucenie dziecka wyrażane jest przez ignorowanie, unikanie rozmowy lub całkowite wycofanie emocjonalnej bliskości. Dziecko doświadcza bólu z powodu braku reakcji, co może mieć głębokie skutki.

 

W wielu rodzinach karanie milczeniem jest uznawane za łagodny sposób perswazji. Tymczasem dzieci, które karano milczeniem, często dorastają w poczuciu, że są nieważne, wadliwe, nie zasługujące na miłość. Mają problem, żeby mówić o swoich potrzebach i emocjach. Czują się odrzucone i niekochane. I często, w dorosłym życiu stosują podobny schemat... :(

 

Karanie milczeniem przejawia się na różne sposoby, nie tylko jako milczenie ale także np.: odmowa rozmowy, udawanie, że się kogoś nie słyszy, ignorowanie obecności (brak kontaktu wzrokowego), dystansowanie się i unikanie, ignorowanie próśb lub potrzeb, sprawianie, że ktoś czuje się niewidzialny lub bezwartościowy, brak okazywania miłości lub zainteresowania.

 

CZEGO UCZĄ SIĘ DZIECI KARANE MILCZENIEM?

 

Generalnie mogą być dwa podstawowe sposoby radzenia sobie z milczeniem rodzica (które przekładają się później na nasze dorosłe relacje partnerskie): pierwsza to wycofanie i odcięcie emocjonalne od rodzica, aby przetrwać ten okrutny brak kontaktu tzn. zamrożenie uczuć do rodzica bo tak po prostu jest bezpieczniej.

 

Druga strategia to prowokowanie do kontaktu za pomocą różnych zachowań "niegrzecznych" żeby tylko wywołać reakcję nieobecnego rodzica. To którą strategię przyjmuje dziecko (a potem dorosły człowiek) zależy w dużej mierze od temperamentu jaki jest w nas wpisany.

 

💔 Skutki karania milczeniem w dzieciństwie:

- Problemy związane z samooceną, poczucie odrzucenia i niedowartościowania, obwinianie się

- Odczuwanie lęku i niepokoju podczas nawet chwilowego braku kontaktu z partnerem/ partnerką w dorosłym życiu

- Brak zaufania do siebie i swoich emocji

- Trudności w nawiązywaniu zdrowych relacji i wyrażaniu swoich emocji

- Brak pewności siebie, lęki, nieśmiałość, unikanie konfrontacji.

 

Terapia pozwala zobaczyć klientowi, że korzysta z wyuczonego nawyku, że wycofuje się, kiedy czuje się zły lub zraniony i wtedy druga osoba zaczyna zabiegać o jego uwagę i chce naprawić relację. A on po swojej stronie ma wtedy kontrolę oraz poczucie zadośćuczynienia. Jest to natomiast strategia toksyczna dla pary, a poprzez proces terapeutyczny można wypracować nowe, zdrowsze metody radzenia sobie z emocjami w relacji z drugim człowiekiem.

 

Karanie milczeniem to forma psychicznej przemocy, nazywane bywa jako bierna agresja i mówimy na to w związku stanowcze NIE!

 

NATOMIAST

Milczenie samo w sobie nie zawsze jest powodowane chęcią ukarania kogoś!

 

Milczenie może być używane jako cel:

 

🔹 samoregulacji emocjonalnej: kiedy potrzebujemy na chwilę się wycofać, żeby ochłonąć

🔹 unikania: kiedy nie wiemy, co powiedzieć lub boimy się konfliktu,

🔹 wyrażania emocji: kiedy nie potrafimy w inny sposób komunikować swoich emocji, a chcemy być zauważeni

 

Ważne żeby tej drugiej osobie zakomunikować jasno i wprost do czego tej chwilowej ciszy potrzebujemy i żeby robić to świadomie. Wtedy uwzględniamy w tym człowieka i jego emocje, a nie tylko własną potrzebę ciszy.

 

👉 Jak zachować się wobec osoby, która stosuje karanie milczeniem?

 

Pierwsza sprawa to uspokojenie swoich emocji, które mogą być silne i nieprzyjemne gdy doświadczamy czyjegoś milczenia. Czyli spróbuj zachować spokój. Jak się wyciszysz powiedz wprost drugiej osobie co się dzieje opisując „Widzę, że coś się zadziało i może warto o tym porozmawiać? To chyba coś ważnego?” W ten sposób pokazujesz, że jej uczucia są ważne i to może otworzyć przestrzeń do rozmowy. Jeżeli spotkasz się z odmową i niechęcią kontaktu postaraj się na jakiś czas zdystansować, odsunąć dając przestrzeń tej drugiej osobie i zobacz, czy to wpłynie na jej zachowanie. Możesz powiedzieć: "Twoje milczenie jest dla mnie trudne, ale jeśli tego potrzebujesz to rozumiem, poczekam aż będziesz gotowy do rozmowy odsuwam się zatem, ale oczekuje ze to teraz Ty dasz mi sygnał, że jesteś gotowy na kontakt ". Komunikat zawsze twórz od „ja” np. „Jest mi przykro, kiedy nie rozmawiamy wprost, bo nie rozumiem co się stało i właściwie nie wiem, o co chodzi".

 

Dobra rada ode mnie - nie naciskaj i nie prowokuj kogoś do mówienia, bo w ten sposób eskalujesz emocje. Nie oceniaj tego negatywnie w komunikacji nazywając to bierną agresją, osoba która milczy prawdopodobnie z czyms bardzo sobie nie radzi i potrzebuje czasu.

 

Istnieje też tzw. osobowość narcystyczna - stosuje ona strategię karania ciszą jako podstawową formę krzywdzenia i kontroli w związku, na którą pragnę Was wyczulić. Takie osoby są niezwykle odporne na zmianę własnego zachowania. Przerzucają winę na innych, zupełnie nie biorą odpowiedzialności za własne działania i - co więcej - źle reagują na najdrobniejszą krytykę. Milczenie i ignorowanie należy do ich metod, którymi manipulują otoczeniem. Ale to temat na oddzielny artykuł gdyż narcyzm to zaburzenia osobowości które wymaga szerszego omówienia.

 

Zrozumienie wpływu karania milczeniem pozwala na leczenie emocjonalnych ran. Terapia psychologiczna oferuje bezpieczne miejsce do wyrażania i zrozumienia trudnych doświadczeń z dzieciństwa oraz budowania nowych, zdrowych relacji opartych na szacunku i zrozumieniu.

 

Jeśli doświadczyłeś/łaś karania milczeniem w dzieciństwie i/ lub stosujesz te strategie w relacji z kims a pragniesz rozpocząć proces uzdrawiania, pamiętaj, że wsparcie psychoterapeuty może być tu kluczowe. Razem możemy odbudować zdrowe fundamenty emocjonalne.

 

Nie bójmy się otwierać dialogu na temat trudnych doświadczeń emocjonalnych - to pierwszy krok ku uzdrowieniu.